Kronika Społecznej Szkoły Muzycznej I Stopnia
im. Władysława Szpilmana w Łodzi

Dziecko ma w sobie ogromną zdolność uczenia się, w tym uczenia się muzyki. Mając kila lat i otwartą wyobraźnię potrafi się muzyką cieszyć i czerpać z niej wartość najistotniejszą - radość przeżywania.

Edukacja dziecka w szkole muzycznej jest - wg. Johna Dewey'a, amerykańskiego filozofa, psychologa i pedagoga, prof. Uniwersytetu w Columbii - przejawem jego spontanicznych doświadczeń i aktywności - uczeniem się przez działanie. Występuje tu autentyczny przejaw aktywności twórczej, która dzięki muzyce będzie manifestowała się później także w postawie, w sposobie przeżywania świata, we wrażliwości.

Kontakty dzieci i młodzieży z muzyką mają charakter zróżnicowany. Dzięki temu dają się odczuć dobre strony każdej formy kontaktu - może to być np. własne wykonanie utworu, innym razem koncert muzyki symfonicznej, spotkanie z wybitnym dyrygentem, skrzypkiem lub pianistą, słuchanie muzyki w domu.

Powyższe kontakty można wzbogacić lekturą biografii wielkich twórców, zwiedzaniem miejsc pobytu i działalności wybitnych przedstawicieli sztuki muzycznej.

Sama obecność wielkich dzieł, podobnie jak obecność naprawdę wielkiego człowieka - nie przeobraża, ale podnosi, potwierdza, że wartości naprawdę istnieją.

Wielka sztuka działa sublimująco i oczyszczająco, aktywizując właściwe i uśpione wartości humanistyczne: dobro, życzliwość i sympatię - do nich bowiem się zwraca.

Polska pisarka Maria Dąbrowska, zaliczana do tzw. pisarzy moralistów, stwierdziła, iż nie da się zauważyć bezpośredniego wpływu fikcji artystycznej na życie realne, ale jednocześnie zauważa, iż piękno, czyli humanistyczne, ludzkie wartości sztuki, mają swój sens moralny dzięki temu, że do czegoś człowieka moralnie zobowiązują, bez sankcji i kontroli, przez sam fakt istnienia rzeczy wielkich i wartościowych, stanowiących moralny autorytet. Nawet małe dzieci nie mogą być wyizolowane z trudnej problematyki moralnej, obserwują bowiem życie we wszelkich jego przejawach. Utrzymanie "zobowiązującej" roli piękna i sztuki staje się coraz bardziej potrzebne.

Muzyka dla dziecka jest poznawaniem swoich możliwości, poznawaniem siebie. Młody odbiorca przeżywa swoje własne stany uczuciowe, uświadamia je sobie i określa.

Psychologia stwierdza, iż prowadzi to do utrwalenia własnej tożsamości i pełniejszej samoakceptacji. Muzyka jest źródłem doświadczenia, dziecko odnajduje siebie w treściach dzieła muzycznego, którego słucha. Wpływ rodziny, domu, szkoły i środowiska jest dla rozwoju zdolności muzycznych dziecka bardzo znaczący.

Ważnym elementem edukacyjnym jest kształcenie percepcji muzyki, której można nauczyć się właściwie tylko w szkole muzycznej.

Na czym polega prawidłowa percepcja dzieła muzycznego ? Najprościej ujmując - na emocjonalnym przeżyciu utworu oraz zauważeniu podczas słuchania jak największej ilości szczegółów dotyczących formy, treści i jakości wykonania. Trzeba jednak wiedzieć na czym owe "szczegóły" polegają i temu ma służyć umiejętnie kierowany kontakt z dziełem muzycznym, który uczy przy tym poprawnego myślenia (logiki). Czynniki emocjonalny i intelektualny stwarzają w sumie właściwy obraz dzieła muzycznego.

Wspomniane czynniki powinny zaistnieć również w procesie wykonywania muzyki - co jest kwestią odpowiedniej edukacji muzycznej, czasu i ... talentu.

Najkrócej określił to Henryk Neuhaus, kuzyn Karola Szymanowskiego : "Talent to namiętność plus intelekt", czyli trzeba kochać to, co się robi i wspierać te działania intelektem.

Irena Wojnar - prof. Uniwersytetu Warszawskiego, ekspert UNESCO do spraw wychowania, napisała: "Człowiek współczesny poddawany jest naciskom przyspieszenia cywilizacyjnego, zagrożony przez niszczące skutki cywilizacji konsumpcyjnej, przez konformizm- przyrównywany jest do okaleczonego ptaka, którego lot odbywa się za pomocą jednego tylko skrzydła. Po to, aby przywrócić harmonię lotu, potrzebne jest rozwijanie obok intelektu, także uczuć i wyobraźni, a to może zapewnić właśnie sztuka, poruszając wrażliwość i aktywność twórczą."

Czy w dzisiejszych czasach, których symbolem jest komputer, a pieniądz stał się czynnikiem wartościującym społeczeństwo, wolno nam - pedagogom - nie przypominać o roli sztuki w wychowaniu dzieci i wpływie na życie człowieka ?